Achtergrond Autonieuws Elektrisch Tech

Bidirectioneel laden houdt in dat je niet alleen stroom van het elektriciteitsnet naar de batterij van je elektrische auto overbrengt, maar ook andersom. Je kunt je auto dan gebruiken als thuisbatterij en stopcontact om apparaten – verlichting, verwarming, huishoudelijke apparatuur thuis of bijvoorbeeld tijdens je vakantie je elektrische barbecue of e-bike – van stroom te voorzien (vehicle-to-load, V2L). Je kunt de stroom echter ook – met de juiste laadkabel – terugleveren aan het elektriciteitsnet (vehicle-to-grid, V2G) als de vraag naar stroom groot is en de stroomprijs hoog. Je elektrische auto moet natuurlijk wel geschikt zijn voor bidirectioneel laden.

Voordelen van bidirectioneel laden

De voordelen van bidirectioneel laden zijn divers. Ten eerste kostenbesparing. Door de batterij in je auto te laden met stroom uit je zonnepanelen of als de stroom goedkoop is, kun je de opgeslagen stroom later thuis gebruiken, zodat je dan minder dure stroom verbruikt.

Ten tweede ben je minder afhankelijk van het energienet. Je kunt je eigen zonnestroom immers opslaan in de auto en thuis gebruiken als de zon niet schijnt of tijdens steeds vaker voorkomende stroomuitval. Je elektrische auto is dan niet alleen een vervoermiddel, maar ook een energiebuffer.

Derde voordeel is ondersteuning van het elektriciteitsnet. Omdat dergelijke auto’s als buffer kunnen functioneren, kunnen ze helpen piekbelasting op het net te verminderen en duurzame energie (zon, wind) beter in te passen.

Is een bidirectionele laadpaal anders dan een gewone laadpaal?

Ja! Een conventionele laadpaal is ontworpen om netstroom naar de auto te voeren. Via een bidirectionele laadpaal kun je stroom ook terugsturen uit de batterij van de auto naar je huis of het elektriciteitsnet.

Als je een bidirectioneel laadpunt zoekt, moet je die zelf uitkiezen voor installatie aan huis – openbare bidirectionele laadpalen verkeren nog in de pilotfase. Een installateur kan je precies vertellen welke laadpunten bidirectioneel zijn. Sowieso vermeldt de fabrikant ‘bidirectioneel’, ‘V2G-ready’, ‘V2H’, ‘V2L’ of ‘Vehicle to Grid/Home’ op het typeplaatje of in de specificaties.

Hoe bedien je een bidirectionele laadpaal?

De meeste handelingen voor een bidirectioneel laadpunt zijn vergelijkbaar met die voor laden aan een normale laadpaal. Het verschil is dat je extra keuzes hebt – maar je kunt het systeem ook automatisch laten functioneren.

• Je auto moet geschikt zijn voor bidirectioneel laden – niet alle elektrische auto’s zijn dat.
• Je koppelt de laadkabel aan de laadaansluiting in je auto, net als bij normaal laden.
• Via de laadpunt-app of het beheerssysteem kun je instellen of je wilt laden of ontladen (terugleveren) en of dat dit automatisch moet gebeuren op basis van bepaalde criteria die je kunt instellen, zoals thuislast, tarief of alleen voor noodstroom.
• Het bidirectionele laadpunt thuis wordt geïntegreerd met de elektriciteitsmeter of huisinstallatie, zodat laden en terugleveren wordt gemonitord – een extra stapje bovenop simpel laden.

Kun je alleen thuis bidirectioneel laden?

Voorlopig kun je alleen thuis laden, al zijn er wel pilotprojecten voor openbaar bidirectioneel laden. De benodigde hard- en software-normen en -protocollen zijn in ontwikkeling, maar de wettelijke basis voor toepassing in de praktijk ontbreekt nog. Nieuwe Europese regelgeving vereist echter dat openbare laadpunten vanaf 2027 technisch geschikt zijn voor bidirectioneel laden.

Voor thuis is de situatie beter, maar ook daarvoor geldt dat het aantal bidirectionele laadpunten nog beperkt is.

Heb je voor bidirectioneel laden een speciale laadpas nodig?

Voor normaal laden gebruik je een laadpas of -app voor openbare laadpalen. Bij bidirectioneel laden zal in basis hetzelfde gelden: je moet je registreren, je account activeren en via een aanbieder inloggen. Extra voorwaarden kunnen bijvoorbeeld een dynamisch energiecontract of deelname aan een netbeheerssysteem voor teruglevering zijn. Je hebt niet per se een speciale laadpas nodig, maar wel een aanbieder die bidirectioneel laden ondersteunt. Maar welke kies je?

Hoe wordt de stroom die je teruglevert verrekend?

Bij teruglevering van stroom via je bidirectionele laadpunt gelden de volgende mechanismen:

• Doordat je stroom uit de batterij thuis verbruikt (V2H), neem je minder stroom van het net af. Dat vertaalt zich in lagere energiekosten.
• Als je stroom teruglevert aan het net (V2G), dan kan de netbeheerder of energieleverancier een vergoeding bieden. Dergelijke regelingen zijn echter nog beperkt en wetgeving is nog niet van kracht.
• Een slimme meter moet de registratie mogelijk maken.
• Bestaande belastingregels (energiebelasting, terugleverregeling) hebben invloed op de ‘winstgevendheid’ van bidirectioneel laden en terugleveren van stroom.

Waar vind je bidirectionele laadpalen?

Openbare bidirectionele laadpalen zijn nog heel zeldzaam in Nederland. Er zijn alleen nog pilotprojecten, bijvoorbeeld in Utrecht.

Voor installatie van een (bidirectioneel) laadpunt aan huis kun je terecht bij gespecialiseerde aanbieders van ‘V2H-/V2G-ready’ laadpunten. Volgens diverse bronnen liggen de prijzen voor een bidirectionele laadpaal nog vrij hoog – van circa 4.000 tot meer dan 6.000 euro, exclusief installatie. Je kunt natuurlijk kiezen voor koop. Maar soms is huur/lease van een laadpunt ook mogelijk. Omdat de techniek nog specialistisch is, is professioneel advies en installatie door een gecertificeerde installateur essentieel.

Natuurlijk kun je altijd een bidirectioneel laadpunt laten installeren, maar met een gewone elektrische auto benut je dan niet de terugleverfunctie.

Kun je met elke elektrische auto bidirectioneel laden?

Niet elke elektrische auto is geschikt voor bidirectioneel laden. Je auto moet zowel technisch zijn uitgerust om stroom terug te leveren (hardware + software) als communiceren met het laadpunt via het juiste protocol (zoals ISO 15118-20).

Auto’s die geschikt zijn voor bidirectioneel laden zijn er nog niet veel. Denk aan de Alpine A290, de Audi Q4 e-tron, Audi Q6 e-tron, Audi A6 e-tron en de e-tron GT, de BMW iX3 en i4, de Hyundai Kona Electric en Ioniq 5 en Ioniq 9, de Kia Soul, EV3, EV4, EV5, EV6 en EV9, de Mitsubishi Outlander PHEV, de Nissan Leaf, de Renault 5 E-Tech, de nieuwe Volvo EX90 en de Volkswagen ID.3, ID4, ID5, ID.7 en ID. Buzz. Maar het aanbod groeit met aangekondigde modellen zoals de BMW Neue Klasse, meerdere Renault-modellen en ten slotte na software-updates de Polestar 3 en 4, de Skoda Enyaq en Elroq, de Tesla Model 3 en Model Y en meer Volkswagen ID.-modellen.

Interessant voor de nabije toekomst

Bidirectioneel laden is een interessante optie voor eigenaars van een elektrisch model dat daarvoor geschikt is. Dan kun je goedkope stroom niet alleen opslaan in de batterij van je auto, maar die ook gebruiken voor je elektrische apparaten – in huis of onderweg – en zelfs terugleveren aan het elektriciteitsnet. Daarmee druk je de energiekosten, ben je onafhankelijker van het elektriciteitsnet én kun je een positieve bijdrage leveren aan de vraag naar stroom.

Maar vergeet niet dat je elektrische auto van de juiste technologie moet zijn voorzien om teruglevering sowieso mogelijk te maken.